بعضی از سرمایه‌گذارها حاضرند در مقابل سود بالا روی کسب و کارهای پر ریسک سرمایه‌گذاری کنند. به این شیوه سرمایه‌گذاری خطرپذیر یا   Venture Capital  می‌گویند. این نوع سرمایه‌گذاری سال‌ها به طور غیررسمی در جهان وجود داشت اما با قدرت گرفتن استارتاپ‌ها، این روش سرمایه‌گذاری هم شکل رسمی‌تری گرفت و شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطر‌پذیر ایجاد شدند. در ایران چند سالی است که بانک‌ها، شرکت‌های دولتی و سرمایه‌گذاران خصوصی ،  VCمخصوص به خود را تاسیس کرده‌اند. حتی تعدادی شرکت سرمایه‌گذاری خارجی با واسطه در ایران آغاز به سرمایه‌گذاری خطرپذیر نموده‌اند.

این سرمایه‌گذاران معمولا به صورت شرکت فعالیت می‌کنند اما گروهی دیگر اشخاص ثروتمندی هستند که به صورت شخصی روی کسب و کارها سرمایه‌گذاری می‌کنند که به نام سرمایه‌گذار فرشته Angel investor  شناخته می‌شوند. سرمایه‌گذاران خطر‌پذیر معمولا شتاب‌دهنده مخصوص به خود را دارند یا با شتاب‌دهنده‌ها همکاری می‌کنند. این سرمایه‌گذاری فقط روی استارتاپ‌ها نیست، هر کسب و کاری که پتانسیل رشد بالایی داشته باشد می‌تواند گزینه‌ سرمایه‌گذاران خطر‌پذیر باشد.سرمایه‌گذاری فقط پول نیست. این سرمایه‌گذاران می‌توانند فضای کار، مشاور، ابزار و امکانات دیگری هم در اختیار شما قرار دهند. همچنین آن‌ها معمولا بخشی از سهام و اختیارات مدیریتی شما را مطالبه می‌کنند.

چرا استارتاپ‌ها به سرمایه‌گذاری‌ خطر‌پذیر نیاز دارند؟

استارتاپ‌ها ایده‌ای دارند که باید رشد یابد و تبدیل به خروجی یا محصول شود. بعد از این هم باید به دنبال بازار برای این محصول باشند و این روند تا زمان تجاری شدن هزینه‌بر است. شاید سال‌ها یک استارتاپ کار کند، محصول داشته باشد، حتی فروش هم داشته باشد اما هنوز ضررده باشد. در این مدت اگر بنیان‌گذار نتواند هزینه‌ها را تامین کند، ورشکسته می‌شود. حتی بعد از رسیدن به نقطه‌ سوددهی هم استارتاپ‌ها برای گسترش سریع و انفجار درآمد نیاز به سرمایه‌گذاری سنگین دارند. این قسمت معمولا خارج از توان بنیان‌گذار یا حتی سرمایه خود شرکت است.

سرمایه‌گذاری روی استارتاپ‌ها ریسک بالایی دارد. اکثر استارتاپ‌ها شکست می‌خورند، این یک حقیقت تلخ و انکار‌ناپذیر است. به همین دلیل هم استارتاپ‌ها نیاز به سرمایه‌گذاری دارند که حاضر باشد چنین ریسکی را تقبل کند، در مقابل هم اگر یک استارتاپ تجاری شود، می‌تواند بخش بزرگی از بازار را بگیرد مانند اسنپ که قسمت بزرگی از بازار تاکسی را گرفته است، یا حتی خودش یک بازار جدید باشد مانند کافه‌بازار. این یعنی انفجار درآمد که باعث می‌شود چندین برابر سرمایه‌گذاری اولیه پول نصیب سرمایه‌گذاران شود.

سرمایه‌گذاران خطر‌پذیر چه زمانی روی کسب و کار ما سرمایه‌گذاری می‌کنند؟

سرمایه‌گذاران خطرپذیر معمولا در ابتدای راه کسب و کارهای با پتانسیل بالا و یا در مراحلی از کسب و کار که با سرمایه‌گذاری می‌شود یک رشد بالای درامدی داشت، روی آن‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند. به همین دلیل معمولا مراحل سرمایه‌گذاری به صورت زیر است:

Seed money:

اگر کسب و کار ما در حد یک ایده یا مراحل اولیه کار باشد، سرمایه‌گذاران به اصطلاح وارد سرمایه‌گذاری کاشت دانه می‌شوند. این مرحله معمولا توسط شتاب‌دهنده‌ها انجام می‌شود و شامل در اختیار گذاشتن ابزار، کامپیوتر، محل کار، مشاوره، شرکت در ورکشاپ و البته مقدار کمی پول است که در بیشتر موارد بیش از ۳۰ میلیون نمی‌شود. شتاب‌دهنده‌ها معمولا سهمی از شرکت را در این مرحله دریافت می‌کنند و اگر کسب و کار شما در آینده رشد فوق‌العاده‌ای داشته باشد، آنها برد تجاری بالایی خواهند داشت.

Start-up:

اگر کسب و کار شما محصولی آماده ارائه داشته باشد، سرمایه‌گذار روی تولید و بازاریابی اولیه شما سرمایه‌گذاری می‌کند. در این مرحله نسبت به مرحله Seed money مقدار سرمایه‌گذاری بسیار بیشتر است و ریسک سرمایه‌گذار هم کمتر می‌شود.

First-Round  و مراحل بعد از آن:

سرمایه‌گذاری خطرپذیر زمانی صورت می‌گیرد که کسب و کار شما آماده تبدیل شدن به یک استارتاپ کامل و سودده باشد. مراحل بعدی برای رشد کسب و کار با توجه به طرح‌های توسعه ارائه می‌شود. در این مراحل چون استارتاپ شما جان گرفته است، می‌توانید راحت‌تر در مورد گرفتن سرمایه جدید و اهدا سهام تصمیم بگیرید و همچنین اعداد سرمایه‌گذاری قابل مقایسه با مراحل قبلی نیست.

چگونه VC جذب کنیم؟

قبل از اینکه به فکر جذب سرمایه‌گذار باشید، به چند نکته‌ بسیار مهم توجه کنید:

• سرمایه‌گذاران خطر پذیر فقط به یک دلیل روی کسب و کاری که ریسک بالایی دارد سرمایه‌گذاری می‌کنند، اینکه در صورت موفقیت بازگشت سرمایه آن بسیار زیاد باشد. پس اگر می‌خواهید شرکتی روی ایده شما سرمایه‌گذاری خطر‌پذیر انجام دهد باید بتوانید او را قانع کنید که بازار فوق‌العاده‌ای در انتظار محصول شما است.
• سرمایه‌گذاران معمولا سهم زیادی از سهام شرکت یا سهام مدیریتی را مطالبه می‌کنند. این موضوع ممکن است در نهایت شما را به عنوان بنیان‌گذار به حاشیه ببرد تا آن‌جا که حتی دیگر مدیریتی روی کسب و کاری که خودتان آغاز کرده‌اید نداشته باشید و فقط یک سهام‌دار با حق رای محدود باشید.
• هر قدر در مراحل پایین‌تر شروع به جذب سرمایه کنید، مبلغ دریافتی کمتر است و بنابراین ممکن است در آینده از این کار پشیمان شوید. به همین دلیل بهتر است سعی کنید در اوایل کار با سرمایه شخصی یا کمک گرفتن از دوستان و آشنایان کارتان را جلو ببرید و شاید گزینه مناسب این باشد که تا زمانی که چیزی برای ارائه ندارید سراغ سرمایه‌گذاران نروید. البته این مورد الزامی نیست اما بهتر است در موردش خوب فکر کنید.

اگر ایده‌ای دارید و به دنبال سرمایه‌گذاران خطر پذیر هستید:

استارتاپ ‌ویکندها و رویدادهای استارتاپی که خود سرمایه‌گذاران خطر‌پذیر و شتاب‌دهنده‌ها برگزار می‌کنند بهترین مکان برای ارائه ایده و استارتاپ شما خواهد بود. بهتر است چیزی بیشتر از یک ایده داشته باشید، داشتن نام، لوگو، سایت و از همه مهم‌تر محصول اولیه شما را از بقیه‌ی شرکت‌کنندگان متمایز می‌کند و نشان می‌دهد که شما در کسب و کارتان جدی هستید. مهمترین مسئله در قدم اول برای سرمایه‌گذران این است که شما به عنوان بنیان‌گذار به کسب و کارتان ایمان داشته باشید.

برای سرمایه‌گذاری در کسب و کارتان می‌توانید از هلدینگ دانش بنیان آریانا کمک بگیرید همچنین جهت آشنایی بیشتر در حوزه سرمایه‌گذاری خطرپذیر می‌توانید از وبینارهای سایت میز رشد استفاده کنید.